Trong bối cảnh thị trường thực phẩm toàn cầu đang trải qua những chuyển biến mạnh mẽ dưới tác động của các yếu tố như dịch bệnh, biến đổi khí hậu, xu hướng sống lành mạnh và toàn cầu hóa văn hóa ẩm thực, ngành gia vị nổi lên như một lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng vượt trội. Gia vị không chỉ đơn thuần là thành phần phụ trong bữa ăn, mà đang trở thành một mặt hàng chiến lược phản ánh sự giao thoa giữa sức khỏe, văn hóa và giá trị kinh tế. Chính vì vậy, việc các nhà đầu tư chú ý đến xu hướng tiêu dùng gia vị không còn là lựa chọn mà là một yêu cầu chiến lược nếu muốn bắt kịp làn sóng dịch chuyển thị trường thực phẩm trong thập kỷ tới.

1. Thị trường gia vị toàn cầu đang mở rộng nhanh chóng

Theo báo cáo của các tổ chức nghiên cứu thị trường như Grand View Research và MarketWatch, quy mô thị trường gia vị toàn cầu được ước tính đạt trên 22 tỷ USD vào năm 2025 và tiếp tục tăng trưởng với tốc độ CAGR từ 5% đến 7%/năm. Một số yếu tố thúc đẩy bao gồm:

• Gia tăng tầng lớp trung lưu ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh kéo theo nhu cầu tiêu dùng thực phẩm chế biến và gia vị đa dạng.
• Toàn cầu hóa văn hóa ẩm thực, người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến ẩm thực quốc tế, trong đó các loại gia vị truyền thống từ Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan, Trung Đông… trở thành xu hướng mới.
• Gia tăng nhận thức về sức khỏe khiến người tiêu dùng chuyển dịch từ gia vị hóa học sang gia vị tự nhiên, hữu cơ, không chứa phụ gia.

Điều này mở ra cơ hội lớn cho các nhà đầu tư tham gia vào cả chuỗi giá trị từ trồng trọt, chế biến, phân phối đến xuất khẩu sản phẩm gia vị.

2. Gia vị sạch – điểm nóng trong xu hướng tiêu dùng xanh và bền vững

Sự trỗi dậy của xu hướng “clean label” và “organic” trong tiêu dùng thực phẩm đã lan rộng sang lĩnh vực gia vị. Người tiêu dùng hiện đại ngày càng:

• Ưu tiên các loại gia vị có nguồn gốc tự nhiên, không chứa chất bảo quản nhân tạo.
• Tìm kiếm sản phẩm có thể truy xuất nguồn gốc, được chứng nhận bởi các tổ chức quốc tế như USDA Organic, EU Organic.
• Quan tâm đến tác động môi trường của quá trình sản xuất, đóng gói và vận chuyển.

Đối với nhà đầu tư, điều này đồng nghĩa với việc những doanh nghiệp gia vị áp dụng công nghệ sạch, quy trình sản xuất bền vững và minh bạch thông tin sản phẩm sẽ có lợi thế cạnh tranh dài hạn.

3. Biên lợi nhuận cao và đa dạng mô hình đầu tư

Ngành gia vị có một ưu điểm đặc biệt hấp dẫn nhà đầu tư: biên lợi nhuận cao. Điều này đến từ:

• Chi phí sản xuất (nguyên liệu thô, chế biến cơ bản) tương đối thấp, trong khi giá bán sản phẩm chế biến sâu có thể cao gấp nhiều lần.
• Sản phẩm có thể được thương mại hóa dưới nhiều hình thức: bột, viên, chiết xuất, tinh dầu, gói tiện lợi, phù hợp với nhiều kênh phân phối (siêu thị, thương mại điện tử, xuất khẩu).
• Dễ xây dựng thương hiệu riêng (private label), đặc biệt trong mô hình xuất khẩu hoặc OEM.

Các hình thức đầu tư có thể bao gồm: góp vốn vào vùng nguyên liệu, đầu tư xây dựng nhà máy chế biến, phát triển thương hiệu tiêu dùng, hoặc tài trợ cho các startup đổi mới sáng tạo trong ngành thực phẩm.

4. Thị trường nội địa Việt Nam là một nền tảng giàu tiềm năng

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có sản lượng xuất khẩu gia vị lớn nhất thế giới (tiêu, quế, hồi, nghệ, gừng…). Tuy nhiên, thị trường tiêu dùng nội địa cũng đang chuyển mình nhanh chóng:

• Sự gia tăng của tầng lớp trung lưu và đô thị hóa khiến nhu cầu tiêu dùng gia vị chế biến sẵn, tiện lợi tăng mạnh.
• Người tiêu dùng trong nước chuyển hướng sang các sản phẩm gia vị sạch, an toàn, được đóng gói bài bản thay vì mua gia vị thô chưa kiểm soát chất lượng.
• Sự phát triển của thương mại điện tử và phân phối đa kênh mở rộng cơ hội tiếp cận người tiêu dùng nhanh hơn, sâu hơn.

Việc đầu tư vào chuỗi cung ứng gia vị cho thị trường nội địa không chỉ là cách tận dụng lợi thế nguồn nguyên liệu tại chỗ, mà còn giúp doanh nghiệp phát triển nền tảng vững chắc trước khi vươn ra quốc tế.

5. Chính sách hỗ trợ từ Nhà nước và cam kết hội nhập quốc tế

Việt Nam hiện là thành viên của nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) như CPTPP, EVFTA, RCEP… mở ra ưu đãi thuế quan hấp dẫn cho ngành hàng gia vị. Đồng thời:

• Chính phủ thúc đẩy chuyển đổi nông nghiệp xanh, phát triển sản phẩm OCOP, là nền tảng thuận lợi để các nhà đầu tư phối hợp với địa phương phát triển vùng nguyên liệu.
• Các chương trình hỗ trợ xúc tiến thương mại, chứng nhận quốc tế, đầu tư công nghệ chế biến sâu đang được ưu tiên.

Sự hỗ trợ từ chính sách tạo điều kiện để nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng sinh lời trong trung và dài hạn.

6. Tính ổn định và sức đề kháng cao của ngành trước biến động kinh tế

So với nhiều lĩnh vực sản xuất và tiêu dùng khác, ngành gia vị có đặc điểm ít bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế. Trong đại dịch COVID-19, tiêu dùng thực phẩm và gia vị thậm chí còn tăng trưởng mạnh do nhu cầu nấu ăn tại nhà. Đây là minh chứng cho:

• Tính thiết yếu và lặp lại của sản phẩm (mua thường xuyên, tiêu hao nhanh).
• Độ trung thành cao của người tiêu dùng với những thương hiệu uy tín.
• Tiềm năng xuất khẩu không phụ thuộc vào một thị trường duy nhất, giúp giảm thiểu rủi ro địa chính trị.

Do đó, đầu tư vào gia vị là một lựa chọn mang tính ổn định, phòng thủ tốt nhưng vẫn có cơ hội tăng trưởng cao.

Kết luận: Xu hướng tiêu dùng gia vị là chỉ báo chiến lược cho nhà đầu tư

Những thay đổi trong thói quen và nhu cầu tiêu dùng gia vị không chỉ là dữ liệu tiếp thị – chúng là chỉ báo chiến lược về sự dịch chuyển của chuỗi giá trị ngành thực phẩm. Nhà đầu tư biết nắm bắt xu hướng này sớm sẽ có khả năng đón đầu làn sóng tăng trưởng, khai thác những ngách thị trường tiềm năng và xây dựng lợi thế cạnh tranh bền vững. Gia vị – tuy nhỏ bé nhưng đang mở ra một cánh cửa lớn cho những ai sẵn sàng đi sâu, đi đúng và đi dài hạn trong cuộc chơi đầu tư hiện đại.