Trong bối cảnh nhận thức về sức khỏe, an toàn thực phẩm và xu hướng tiêu dùng bền vững ngày càng gia tăng, gia vị sạch không chỉ là một lựa chọn nhất thời mà đã trở thành một xu thế tiêu dùng tất yếu trên thị trường toàn cầu. Đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về gia vị sạch đòi hỏi sự phối hợp toàn diện từ người sản xuất, nhà cung ứng, cơ quan quản lý cho đến người tiêu dùng cuối cùng. Bài viết dưới đây phân tích các chiến lược then chốt để hiện thực hóa mục tiêu này một cách hiệu quả và bền vững.

1. Áp dụng các tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp sạch và bền vững

Gia vị sạch phải bắt đầu từ vùng nguyên liệu đạt chuẩn. Điều này đồng nghĩa với việc triển khai các mô hình canh tác theo hướng:

• VietGAP, GlobalGAP hoặc hữu cơ (organic): Giảm thiểu hoặc loại bỏ hoàn toàn thuốc bảo vệ thực vật hóa học, phân bón vô cơ, chất điều tiết tăng trưởng.
• Quản lý đất – nước – giống hiệu quả: Đảm bảo cây gia vị như tiêu, gừng, tỏi, nghệ… sinh trưởng trong môi trường cân bằng dinh dưỡng và không bị ô nhiễm.
• Truy xuất nguồn gốc minh bạch: Ứng dụng mã QR để ghi nhận đầy đủ dữ liệu từ khâu gieo trồng, chăm sóc đến thu hoạch.

Chỉ khi vùng nguyên liệu được kiểm soát nghiêm ngặt ngay từ đầu, thì sản phẩm gia vị mới đủ điều kiện tiếp cận phân khúc người tiêu dùng có yêu cầu cao về an toàn và sức khỏe.

2. Đầu tư công nghệ chế biến hiện đại, không sử dụng phụ gia độc hại

Quá trình sơ chế và chế biến gia vị là giai đoạn dễ phát sinh các rủi ro về tồn dư chất hóa học, vi sinh vật hoặc các chất phụ gia không mong muốn. Để đảm bảo “sạch” đến tận bàn ăn người tiêu dùng, các doanh nghiệp cần:

• Ứng dụng công nghệ sấy lạnh, sấy tầng sôi, tiệt trùng bằng hơi nước Ventilex BV hoặc tia UV thay cho các phương pháp thủ công truyền thống.
• Tuyệt đối không sử dụng hương liệu nhân tạo, chất bảo quản hóa học có thể ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.
• Đảm bảo vệ sinh nhà xưởng, thiết bị chế biến và đóng gói theo tiêu chuẩn ISO 22000, HACCP hoặc FSSC 22000.

Công nghệ chính là yếu tố then chốt giúp giữ trọn hương vị tự nhiên, đồng thời loại bỏ nguy cơ nhiễm bẩn mà vẫn kéo dài thời hạn sử dụng.

3. Phát triển chuỗi cung ứng minh bạch, truy xuất nguồn gốc

Gia vị sạch không thể chỉ là “tự nhận” mà phải đi kèm minh chứng xác thực cho toàn bộ chuỗi cung ứng. Do đó:

• Hệ thống hóa quy trình truy xuất nguồn gốc bằng mã QR hoặc blockchain giúp người tiêu dùng dễ dàng kiểm tra nguồn gốc và quy trình sản xuất.
• Kết nối vùng nguyên liệu – nhà máy – nhà phân phối trên một nền tảng số hóa thống nhất.
• Chứng nhận độc lập từ tổ chức quốc tế như USDA Organic, EU Organic, Halal, Kosher… giúp nâng cao niềm tin và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Tính minh bạch và khả năng kiểm chứng chính là “giấy thông hành” cho sản phẩm gia vị sạch trong thời đại tiêu dùng thông minh.

4. Tăng cường nghiên cứu và phát triển sản phẩm

Nhu cầu tiêu dùng ngày nay không chỉ dừng lại ở “sạch” mà còn mở rộng sang các tiêu chí như chức năng, tiện lợi, hương vị đa dạng. Do đó, doanh nghiệp cần:

• Nghiên cứu xu hướng thị trường trong và ngoài nước để phát triển các dòng gia vị phù hợp khẩu vị và thị hiếu người tiêu dùng hiện đại.
• Kết hợp dược tính tự nhiên của các loại gia vị truyền thống như gừng, nghệ, quế, hồi… để cho ra đời dòng sản phẩm gia vị – dược liệu.
• Sản phẩm hóa gia vị theo dạng bột, viên, tinh dầu, đóng túi nhỏ tiện lợi, đáp ứng thói quen nấu nướng nhanh và tiện dụng.

Chỉ khi không ngừng cải tiến, gia vị sạch mới có thể trở thành một phần không thể thiếu trong căn bếp hiện đại.

5. Giáo dục người tiêu dùng và xây dựng nhận thức

Một phần quan trọng trong việc phát triển thị trường gia vị sạch chính là nâng cao nhận thức và thói quen tiêu dùng lành mạnh. Các chiến lược bao gồm:

• Chiến dịch truyền thông giáo dục cộng đồng về tác hại của gia vị chứa phụ gia độc hại, lợi ích sức khỏe từ gia vị sạch.
• Hướng dẫn cách đọc nhãn mác, phân biệt sản phẩm sạch – không sạch một cách đơn giản và trực quan.
• Tổ chức hội chợ, sự kiện ẩm thực, tour trải nghiệm tại trang trại giúp người tiêu dùng hiểu rõ quy trình sản xuất và hình thành lòng tin.

Khi người tiêu dùng hiểu đúng và có đủ thông tin, họ sẽ chủ động lựa chọn sản phẩm sạch và lan tỏa thói quen tiêu dùng tích cực trong cộng đồng.

6. Chính sách hỗ trợ và cơ chế thúc đẩy từ phía Nhà nước

Để tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển bền vững của ngành gia vị sạch, cần có sự hỗ trợ từ cơ quan quản lý Nhà nước như:

• Ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp đầu tư vào vùng nguyên liệu và công nghệ sạch.
• Xây dựng vùng chuyên canh gia vị sạch có liên kết 4 nhà (Nhà nước – nhà khoa học – nhà doanh nghiệp – nhà nông).
• Hỗ trợ chứng nhận, xúc tiến thương mại và phát triển thị trường xuất khẩu cho sản phẩm gia vị sạch mang thương hiệu Việt.

Sự đồng hành của chính sách vĩ mô sẽ tạo lực đẩy giúp các mô hình gia vị sạch phát triển và hội nhập mạnh mẽ hơn.

Kết luận

Đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về gia vị sạch không phải là nhiệm vụ đơn lẻ của một doanh nghiệp hay cá nhân nào, mà là sự kết nối xuyên suốt trong chuỗi giá trị thực phẩm sạch từ sản xuất – chế biến – phân phối – tiêu dùng. Chỉ khi tất cả các mắt xích đồng lòng hướng đến chuẩn mực an toàn, minh bạch và bền vững, thì gia vị sạch Việt Nam mới có thể vươn xa và tạo dấu ấn trên thị trường thế giới.